ترمز یکی از مهم ترین قطعات اتومبیل محسوب می‌شود، توجه کردن به علائمی که هنگام تمام شدن لنت ترمز را به شما گوشزد می‌کند، می‌تواند جان شما را نجات دهد.
سیستم ترمز از تعدادی قطعه مصرفی تشکیل‌شده که طبیعتاً باید در بازه‌های زمانی مناسب تعویض شوند. لنتها از مهم‌ترین قطعات مصرفی سیستم ترمز بوده و یک راننده خوب باید با علایم خرابی لنت ترمز و در راس آن اتمام لنتها آشنا بوده تا مانع از ایجاد خسارات جانی و مالی برای خود و سایرین شود. لنتهای خراب منجر به افزایش مسافت ترمز شده که در نهایت می‌تواند منجر به تصادف شود.
معمولا صاحبان خودرو سعی می‌کنند در هنگام خرید لنت ترمز از برندهای اصلی استفاده کنند چرا که این قطعه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اما یکی از مشکلات اساسی زمان تعویض لنت ترمز است و نمی توان میزان مسافت دقیقی را برای آن اعلام کرد. زمان اتمام لنت ترمز به موارد متعددی از جمله نوع رانندگی و میزان استفاده از خودرو، برند ساخته شده و بسیاری موارد دیگر بستگی دارد.
لنت ترمز نیز مانند سایر قطعات خودرو عمر مفیدی دارد و باید به صورت دوره ای نسبت به تعویض آن اقدام کنید. اما این عمر مفید به صورت دقیق مانند سایر موارد مصرفی مثل روغن موتور و … اعلام نمی‌شود و نیاز به بازدید دارد.
در گذشته جهت ساخت لنتها از آزبست استفاده می‌شد، که به دلیل سرطان‌زا بودن، اکنون استفاده از آن ممنوع شده است. در حال حاضر از لنت‌هایی چون لنتهای سرامیکی استفاده می‌شود که دارای عملکرد مناسب و البته قیمت بالاست و طول عمر لنتها وابسته به نوع خودرو، شیوه رانندگی، نوع لنت، تعداد سرنشینان و محل رانندگی است.
صدای سوت لنتها
یکی از راه های تشخیص تمام شدن لنت صدای سوت لنت است. هرچند که صدای سوت لنت در بعضی از محصولات نشان از کیفیت کم لنت ترمز دارد و پس از مدتی از بین می‌رود، اما اگر این صدا طولانی‌مدت طول کشید، نشان از اتمام لنت دارد. این صدا گهگاه آنچنان بلند است که حتی با وجود بسته بودن شیشه‌ها نیز به گوش می‌رسد. برای بررسی می‌توانید چرخ را بازکرده و فاصله روتور و لنت را بررسی کنید. این فاصله می‌بایست بیش از 6 میلی‌متر باشد.
صدای خرخر در لنتهای ترمز
در بالای لنت ترمز، یک‌تکه فلزی کوچک قرار دارد که به تشخیص این عارضه کمک می‌کند. پس از اتمام اصطلاحاً گوشت لنت ترمز، این تکه فلزی با روتور تماس می‌یابد و به شما هشدار می‌دهد که لنت ترمز کاملاً تمام‌شده و باید آن را تعویض کنید. درصورتی‌که به این صدا بی‌اهمیت باشید، این تکه فلزی به روتور آسیب می‌زند و آن را گود می‌کند که باعث ایجاد هزینه‌های تعمیرات بیشتری می‌شود. البته ذکر این نکته ضروری است که تماس بیش از حد باعث گرم شدن و دود کردن ترمز نیز می‌شود که بسیار خطرناک است.
در حالت کلی چنانچه به هنگام ترمزگیری صدای غیرمعمولی به گوشتان می‌رسد بسیار با وسواس عمل کنید چرا که اگر روتور آسیب ببیند باید هزینه گزافی را جهت صافی سطح و یا حتی تعویض آن متقبل شوید پس این راه تشخیص تمام شدن لنت ترمز را جدی بگیرید.
کشیدن خودرو در هنگام ترمزگیری
شاید برای شما نیز پیش آمده است که به هنگام رانندگی احساس کنید کنترلی بر روی ماشین ندارید و یا به هنگام ترمزگیری، اصلا خودرو گوش به فرمان شما نیست انگار که لنت ترمز های شما از کار افتاده است. این‌ها همگی می‌تواند حاکی از خرابی سیستم ترمز و به تبع آن لنت ترمز باشد. اگر در تعویض قبلی تنها یک لنت را عوض کرده باشید، پس از اتمام لنت دیگر، در هنگام ترمز، خودرو به سمت لنتی که توان بیشتری دارد کشیده می‌شود که می‌تواند در بزرگراه‌ها بسیار خطرآفرین باشد و حتی باعث انحرافات خطرناک خودرو شود.
در واقع در این مواقع در یک چرخ کالیپر چسبیده است و این امر باعث تولید نامتعادل اصطکاک خواهد شد. همچنین چنانچه نیروهای اعمالی به چرخ‌ها یکسان نباشد باید دوباره منتظر کشیده شدن خودرو به یک سمت باشید. البته گفتنی است که کشیده شدن خودرو تنها به دلیل این عارضه نیست و ممکن است ناشی از آسیب‌های جلوبندی خودرو، کم بودن باد تایرها، ساییده شدن لاستیک ها و چند عامل دیگر نیز باشد.
لرزش پدال ترمز
اگر خودرو شما مجهز به سیستم ABS باشد، در ترمزهای شدید، شاهد لرزش شدید پدال ترمز خواهید بود. این امر به دلیل سیستم عملکردی ترمزهای ABS است و کاملا طبیعی است. زیرا این سیستم به‌وسیله اتصال و جدا کردن پیاپی لنت، مانع لیز خوردن و قفل شدن چرخ می‌شود. اما اگر در هنگام ترمز عادی نیز این لرزش را احساس کردید، بدانید که این بار، ایراد از سیستم ترمز شما است و این امر هم ناشی از سطح ناصاف روتور بوده و می‌بایست به یک تعمیرکار مطمئن مراجعه کنید.
نامتناسب بودن فشار وارده به پدال و عملکرد ترمز
از میان راه‌های تشخیص تمام شدن لنت ترمز این روش کمی تجربی است و برای افرادی که به خودروشان دقت می‌کنند مشهود خواهد بود. اگر افت عملکرد نسبت به زمان‌های قبل محسوس باشد و مجبور باشید برای ترمز کردن بیش از حد پدال را بفشارید، می‌بایست به فکر تعمیر آن باشید. همچنین اگر به هنگام ترمزگیری پدال بیش از حد پایین رود، نشانه دیگری از مشکل در سیستم ترمز بوده و احتمالا لنت ترمزها ساییده شده و یا سیستم هیدرولیک دچار مشکل شده است که با نشت روغن ترمز خود را نشان می‌دهد.
عمر تقریبی لنتها چقدر است؟
بهترین زمان تعویض لنت که نه ایمنی را به خطر بیندازد و نه جیب شما را بی‌مورد خالی کند، وقتی است که میزان روغن موجود در مخزن، از حد استاندارد توصیه شده توسط سازنده پایین‌تر برود. در این شرایط به دلیل سایش لنتها، سطح روغن در مخزن پایین می‌رود. وقتی سطح روغن به قسمت تعیین‌شده رسید، لنتها را تعویض کنید. البته توجه داشته باشید که پایین رفتن سطح روغن در مخزن به دلیل نشتی روغن از مجموعه مدار ترمز نباشد. هر‌از‌گاهی به‌صورت منظم زیر خودرو رفته و سلامت مجموعه مدار ترمز و شلنگ‌های منعطف را بررسی کنید. البته به نظر برخی از کارشناسان بهتر است هر 35 تا 40 هزار کیلومتر لنت خودرو بررسی شود. همچنین زمانی که لنت خودرو 80 درصد مصرف شده باشد باید حتما اقدام به تعویض کرد.
نکاتی برای بهبود ترمزگیری و افزایش عمر لنتهای ترمز
1. گردش هوا به صورت کامل حول مجموعه دیسک و کلیپر باعث خنک شدن لنت و در نتیجه افزایش عمر آن می شود. در سال 1991 کارخانه شورلت امریکا تعداد زیادی شکایت دریافت کرد که همگی حاکی از کم بودن عمر لنت بود. راه حل پیشنهادی کارشناسان شرکت GM آن بود که باد شکن های خودرو را از دو سمت قسمت جلویی آن برداشتند. این کار باعث وزش بهتر باد و خنک شدن لنت ها و در نتیجه افزایش عمر آن شد.
2. در بسیاری از موارد ناکارایی ترمز به دلیل عوض نشدن روغن ترمز است. به طور مثال روغنی با دمای جوش 400 درجه سانتیگراد ، پس از یک سال استفاده، دمای جوش آن به 300 درجه سانتیگراد می رسد که نتیجه آن، تبخیر در مانورها و ترمزگیری های شدید و کارایی نامناسب سیستم ترمز است. همچنین تبخیر روغن ترمز به ایجاد حالت قفلی خفیف به واسطه نیروی پسماند ناشی از فشار بخار روغن می انجامد که همانند این است که راننده پدال را فشار دهد و نگه دارد. این موضوع باعث استهلاک زود هنگام لنت می شود.
3. در بسیاری از موارد کلیپر از منظر بیرونی هیچ مشکلی ندارد و کاملاً خنک است اما داخل آن مملو از لجن و رسوب است که این مسئله باعث ایجاد نیروی پسماند ناشی از رسوبات پشت پیستون کلیپر و استهلاک سریع لنت می شود. برای حل این مشکل می بایست کلیپر باز و تمیز و به طور کامل سرویس شود.
4. هرگز لنت های آزبستی یا غیر آزبستی را جایگزین لنت های نیمه فلزی نکنید؛ مگر این که تامین کننده قطعات اجازه این تعویض را بدهد. لنت های آزبستی یا غیر آزبستی ساکت تر از لنت های نیمه فلزی هستند ولی همانند لنت های نیمه فلزی تحمل گرما را ندارند. بنابراین در صورت جایگزینی غیر مجاز لنت های آزبستی یا غیر آزبستی به جای لنت های نیمه فلزی، به دلیل حرارت بالا شاهد کاهش عمر لنت و از بین رفتن سریع آن خواهیم بود.
